Mahidol University     |     Webmail     |     RILCA Intranet     |     Contact     ||     EN     |     TH     |           
 
RILCA SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS (SDGS)
เป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน
 

KEY TOPICS
 

ชื่องานวิจัย : "สูงวัยไม่เสพสื่ออย่างสุ่มเสี่ยง" : สร้างนักสื่อสารสุขภาวะที่รู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ
คณะ/สาขาวิชา : อาจารย์ ดร.สิรินทร พิบูลภานุวัธน์
รองศาตราจารย์ ดร.ขวัญจิต ศศิวงศาโรจน์
รองศาสตราจารย์ ดร.นันทิยา ดวงภุมเมศ
ที่มาและความสาคัญ :
ข่าวเกี่ยวกับผู้สูงอายุที่นำเสนอผ่านสื่อต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นข่าวการถูกคดโกง การถูกทอดทิ้ง ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีความรู้สึกว่าตนเองไม่มีประโยชน์ หมดคุณค่า และเป็นภาระให้ลูกหลาน ดังที่กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์นำเสนอผลงานวิจัยสถานการณ์ความรุนแรงและการละเมิดสิทธิ์ผู้สูงอายุ พบว่าภายใน 10 ปีผู้สูงอายุถูกหลอกให้ทำธุรกรรมหรือซื้อสินค้าที่ไม่มีคุณภาพเพิ่มขึ้น 10 เท่า (Post today, 2018) ผู้สูงอายุควรเข้าใจความเปลี่ยนแปลงของสังคมที่มีตัวเองเป็นองค์ประกอบสำคัญอย่างรู้เท่าทัน และมีความพร้อมที่จะรับมือกับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ด้วยการเป็นพลเมืองสูงอายุที่มีความกระตือรือร้น (Active aging citizen) พร้อมเรียนรู้และพร้อมที่จะสื่อสารถ่ายทอดสิ่งที่เป็นประโยชน์ให้กับกลุ่มผู้สูงอายุอื่นๆ เพื่อสร้างสังคมสูงวัยที่มีคุณภาพต่อไป ดังนั้นการรู้เท่าทันสื่อ เป็นทักษะสำคัญในการดำรงชีวิตของคนในยุคปัจจุบัน และผู้สูงอายุคือกลุ่มคนที่มีแนวโน้มจะรับสื่อมากขึ้นทั้งที่ตั้งใจและไม่ตั้งใจ ดังนั้นผู้สูงอายุจึงควรมีทักษะการรู้เท่าทันสื่อเพื่อทำความเข้าใจวัตถุประสงค์ของสื่อ และสามารถพิจารณาเลือกใช้ข้อมูลที่ได้รับจากสื่ออย่างเหมาะสม โครงการฯ เล็งเห็นความสำคัญของการเสริมทักษะการรู้เท่าทันสื่อให้กับผู้สูงอายุ และเชื่อว่าผู้สูงอายุเป็นผู้ที่มีศักยภาพในการสื่อสารกับกลุ่มผู้สูงอายุด้วยกัน ดังนั้นจึงได้ดำเนินโครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการที่มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมศักยภาพผู้สูงอายุให้รู้เท่าทันสื่อ และสร้างกลุ่มผู้สูงอายุเป็นนักสื่อสารสุขภาวะ (นสส.) เพื่อขยายความรู้ความเข้าใจเรื่องการรู้เท่าทันสื่อให้กับผู้สูงอายุท่านอื่นๆ ต่อไป
ขอบเขต/พื้นที่ศึกษา : 1) โรงเรียนผู้สูงอายุเขตยานนาวา เขตยานนาวา กรุงเทพมหานคร
2) โรงเรียนชราบาลวุฒิวิทยาลัย วัดพระธาตุดอยสะเก็ด อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม
3) โรงเรียนผู้สูงอายุเฉลิมพระเกียรติ ต.พลับพลาไชย อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี
4) รีสอร์ทผู้สูงอายุ ต.ชะมาย อ.ทุ่งสง จ.นครศรีธรรมราช 5)โรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลนครสกลนคร จ.สกลนคร
วัตถุประสงค์ : 1) เพื่อเสริมสร้างทักษะการรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศแก่ผู้สูงอายุ
2) เพื่อเสริมพลังให้ผู้สูงอายุตระหนักในคุณค่าของตนผ่านการเป็นนักสื่อสารสุขภาวะที่สามารถสร้างสรรค์
สื่อได้อย่างเหมาะสมกับบริบทของชุมชนและสถานการณ์ของสังคม ตลอดจนร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลงให้ชุมชนหรือสังคม
3) เพื่อให้ได้องค์ความรู้เกี่ยวกับการสร้างพลเมืองสูงวัยเป็นนักสื่อสารสุขภาวะในสังคมไทย
แหล่งทุนสนับสนุน : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
หน่วยงานที่ร่วมมือ : 1) เทศบาลตำบลเชิงดอย อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่
2) เทศบาลตำบลชะมาย อ.ทุ่งสง จ.นครศรีธรรมราช
3) อบต.พลับพลาไชย อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี
4) เทศบาลนคร จ.สกลนคร
ผู้มีส่วนได้เสีย : นักเรียนสูงอายุในโรงเรียนผู้สูงอายุ และผู้สูงอายุในชุมชน
ระดับความร่วมมือ :  
ผลลัพธ์ที่นำไปใช้ประโยชน์ต่อ : โครงการ "สูงวัยไม่เสพสื่ออย่างสุ่มเสี่ยง" : สร้างนักสื่อสารสุขภาวะที่รู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ ได้เริ่มดำเนินงานจากการเสริมทักษะการรู้เท่าทันสื่อและพัฒนาศักยภาพการเป็นนักสื่อสารสุขภาวะ หรือ นสส.วัยเพชร จากนั้นให้ นสส.วัยเพชรทดลองปฏิการสื่อสารในชุมชน และสรุปงานสกัดความรู้และเผยแพร่สู่สาธารณะ ผลการดำเนินงานพบว่า
1. ผู้สูงอายุมีทักษะการรู้เท่าทันสื่อสูงขึ้นกว่าเดิม มีความเข้าใจแนวคิดการรู้เท่าทันสื่อผ่านคาถารู้ทันสื่อ "หยุด คิด ถาม ทำ" และนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
2. นสส.วัยเพชรเกิดความภาคภูมิใจและเห็นคุณค่าของตนเองที่มีโอกาสนำเรื่องราวที่เป็นประโยชน์ไปสื่อสารต่อ
3. แนวทางการสร้างให้ผู้สูงอายุเป็นนักสื่อสารสุขภาวะเริ่มจากการศึกษาธรรมชาติของกลุ่มผู้สูงอายุเป้าหมาย ออกแบบเนื้อหาและวิธีการให้สอดคล้องผ่านกิจกรรมแนว Edutainment ให้ฝึกปฏิบัติในชุมชนโดยมีทีมวิจัยประเมินผลแบบเสริมพลังการเสริมศักยภาพและทักษะให้กับผู้สูงอาย ุในโครงการนี้ใช้การเรียนรู้ผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย รวมถึงการสร้างสรรค์ "คาถารู้ทันสื่อ...หยุด-คิด-ถาม-ทำ" เป็นสื่อการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับความสนใจและความเชื่อของผู้สูงอายุ จึงช่วยให้การเรียนรู้ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ทุกประการ
Web link : https://lc.mahidol.ac.th/documents/PublicationMultimedia/EBooks/ElderCurriculum/
SDG Goal ที่เกี่ยวข้องอื่นๆ : -
รูปภาพประกอบ :
 
     
   
 

Research Institute for Languages and Cultures of Asia, Mahidol University
999 Budhamonthon Sai 4, Salaya, Budhamonthon, Nakhon Pathom 73170, Thailand. Tel. (662) 8002308-14 Fax. (662) 8002332