ชื่องานวิจัย : |
"สูงวัยไม่เสพสื่ออย่างสุ่มเสี่ยง" : สร้างนักสื่อสารสุขภาวะที่รู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ |
คณะ/สาขาวิชา : |
อาจารย์ ดร.สิรินทร พิบูลภานุวัธน์
รองศาตราจารย์ ดร.ขวัญจิต ศศิวงศาโรจน์
รองศาสตราจารย์ ดร.นันทิยา ดวงภุมเมศ |
ที่มาและความสาคัญ : |
ข่าวเกี่ยวกับผู้สูงอายุที่นำเสนอผ่านสื่อต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นข่าวการถูกคดโกง การถูกทอดทิ้ง ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีความรู้สึกว่าตนเองไม่มีประโยชน์ หมดคุณค่า และเป็นภาระให้ลูกหลาน ดังที่กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์นำเสนอผลงานวิจัยสถานการณ์ความรุนแรงและการละเมิดสิทธิ์ผู้สูงอายุ พบว่าภายใน 10 ปีผู้สูงอายุถูกหลอกให้ทำธุรกรรมหรือซื้อสินค้าที่ไม่มีคุณภาพเพิ่มขึ้น 10 เท่า (Post today, 2018) ผู้สูงอายุควรเข้าใจความเปลี่ยนแปลงของสังคมที่มีตัวเองเป็นองค์ประกอบสำคัญอย่างรู้เท่าทัน และมีความพร้อมที่จะรับมือกับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ด้วยการเป็นพลเมืองสูงอายุที่มีความกระตือรือร้น (Active aging citizen) พร้อมเรียนรู้และพร้อมที่จะสื่อสารถ่ายทอดสิ่งที่เป็นประโยชน์ให้กับกลุ่มผู้สูงอายุอื่นๆ เพื่อสร้างสังคมสูงวัยที่มีคุณภาพต่อไป ดังนั้นการรู้เท่าทันสื่อ เป็นทักษะสำคัญในการดำรงชีวิตของคนในยุคปัจจุบัน และผู้สูงอายุคือกลุ่มคนที่มีแนวโน้มจะรับสื่อมากขึ้นทั้งที่ตั้งใจและไม่ตั้งใจ ดังนั้นผู้สูงอายุจึงควรมีทักษะการรู้เท่าทันสื่อเพื่อทำความเข้าใจวัตถุประสงค์ของสื่อ และสามารถพิจารณาเลือกใช้ข้อมูลที่ได้รับจากสื่ออย่างเหมาะสม โครงการฯ เล็งเห็นความสำคัญของการเสริมทักษะการรู้เท่าทันสื่อให้กับผู้สูงอายุ และเชื่อว่าผู้สูงอายุเป็นผู้ที่มีศักยภาพในการสื่อสารกับกลุ่มผู้สูงอายุด้วยกัน ดังนั้นจึงได้ดำเนินโครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการที่มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมศักยภาพผู้สูงอายุให้รู้เท่าทันสื่อ และสร้างกลุ่มผู้สูงอายุเป็นนักสื่อสารสุขภาวะ (นสส.) เพื่อขยายความรู้ความเข้าใจเรื่องการรู้เท่าทันสื่อให้กับผู้สูงอายุท่านอื่นๆ ต่อไป
|
ขอบเขต/พื้นที่ศึกษา : |
1) โรงเรียนผู้สูงอายุเขตยานนาวา เขตยานนาวา กรุงเทพมหานคร
2) โรงเรียนชราบาลวุฒิวิทยาลัย วัดพระธาตุดอยสะเก็ด อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม
3) โรงเรียนผู้สูงอายุเฉลิมพระเกียรติ ต.พลับพลาไชย อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี
4) รีสอร์ทผู้สูงอายุ ต.ชะมาย อ.ทุ่งสง จ.นครศรีธรรมราช 5)โรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลนครสกลนคร จ.สกลนคร |
วัตถุประสงค์ : |
1) เพื่อเสริมสร้างทักษะการรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศแก่ผู้สูงอายุ
2) เพื่อเสริมพลังให้ผู้สูงอายุตระหนักในคุณค่าของตนผ่านการเป็นนักสื่อสารสุขภาวะที่สามารถสร้างสรรค์
สื่อได้อย่างเหมาะสมกับบริบทของชุมชนและสถานการณ์ของสังคม ตลอดจนร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลงให้ชุมชนหรือสังคม
3) เพื่อให้ได้องค์ความรู้เกี่ยวกับการสร้างพลเมืองสูงวัยเป็นนักสื่อสารสุขภาวะในสังคมไทย |
แหล่งทุนสนับสนุน : |
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) |
หน่วยงานที่ร่วมมือ : |
1) เทศบาลตำบลเชิงดอย อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่
2) เทศบาลตำบลชะมาย อ.ทุ่งสง จ.นครศรีธรรมราช
3) อบต.พลับพลาไชย อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี
4) เทศบาลนคร จ.สกลนคร
|
ผู้มีส่วนได้เสีย : |
นักเรียนสูงอายุในโรงเรียนผู้สูงอายุ และผู้สูงอายุในชุมชน |
ระดับความร่วมมือ : |
|
ผลลัพธ์ที่นำไปใช้ประโยชน์ต่อ : |
โครงการ "สูงวัยไม่เสพสื่ออย่างสุ่มเสี่ยง" : สร้างนักสื่อสารสุขภาวะที่รู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ ได้เริ่มดำเนินงานจากการเสริมทักษะการรู้เท่าทันสื่อและพัฒนาศักยภาพการเป็นนักสื่อสารสุขภาวะ หรือ นสส.วัยเพชร จากนั้นให้ นสส.วัยเพชรทดลองปฏิการสื่อสารในชุมชน และสรุปงานสกัดความรู้และเผยแพร่สู่สาธารณะ ผลการดำเนินงานพบว่า
1. ผู้สูงอายุมีทักษะการรู้เท่าทันสื่อสูงขึ้นกว่าเดิม มีความเข้าใจแนวคิดการรู้เท่าทันสื่อผ่านคาถารู้ทันสื่อ "หยุด คิด ถาม ทำ" และนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
2. นสส.วัยเพชรเกิดความภาคภูมิใจและเห็นคุณค่าของตนเองที่มีโอกาสนำเรื่องราวที่เป็นประโยชน์ไปสื่อสารต่อ
3. แนวทางการสร้างให้ผู้สูงอายุเป็นนักสื่อสารสุขภาวะเริ่มจากการศึกษาธรรมชาติของกลุ่มผู้สูงอายุเป้าหมาย ออกแบบเนื้อหาและวิธีการให้สอดคล้องผ่านกิจกรรมแนว Edutainment ให้ฝึกปฏิบัติในชุมชนโดยมีทีมวิจัยประเมินผลแบบเสริมพลังการเสริมศักยภาพและทักษะให้กับผู้สูงอาย ุในโครงการนี้ใช้การเรียนรู้ผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย รวมถึงการสร้างสรรค์ "คาถารู้ทันสื่อ...หยุด-คิด-ถาม-ทำ" เป็นสื่อการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับความสนใจและความเชื่อของผู้สูงอายุ จึงช่วยให้การเรียนรู้ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ทุกประการ
|
Web link : |
https://lc.mahidol.ac.th/documents/PublicationMultimedia/EBooks/ElderCurriculum/ |
SDG Goal ที่เกี่ยวข้องอื่นๆ : |
- |
รูปภาพประกอบ : |
|